De Gemeenteraad keurt de afbouw van capaciteit van GBS De Letterboom goed. De school zal in schooljaar 2025-2026 starten met het verlagen van de capaciteit van haar klassen van 48 leerlingen naar 24 leerlingen. De afbouw start in de onthaalklas in schooljaar 2025-2026. Elk daarop volgend schooljaar zal het daarop volgende klasniveau afgebouwd worden. De afbouw eindigt in het schooljaar 2034-2035 met de reductie van het zesde leerjaar van 48 naar 24 plaatsen. Deze afbouw van capaciteit zal in de volgende 10 jaar niet leiden tot ontslag van leerkrachten of ondersteunend gemeentelijk personeel.
GBS De Letterboom is met afstand de grootste school van de gemeente Huldenberg (465 leerlingen in schooljaar 2023-2024). De tendens van aantal leerlingen is nog steeds stijgend ook al is er al jaren een capaciteitsbeperking in alle gemeentescholen van 24 leerlingen per klas.
De laatste jaren neemt het aantal klachten daarover toe:
Deze bezorgdheden vonden ook hun weerslag in het masterplan voor de dorpskernvernieuwing van Ottenburg (Leefbuurt) dat op 30 november 2023 door de gemeenteraad werd goedgekeurd. Actie 48 daarin luidt als volgt: "Onderzoek afbouw school, De afbouw van de school moet verder onderzocht worden. Vrijgekomen ruimte zou kunnen ingezet worden als turnzaal, als kinderopvang, of voor hobby’s zoals dans, muziek en tekenacademie".
Tijdens het traject voor de opmaak van het masterplan werd deze studie naar een mogelijke afbouw van de school in de loop van 2023 al opgestart om te weten te komen of de grootte van de school wel past bij de behoeften van onze gemeente en van het dorp Ottenburg. De studie werd in november 2023 afgerond. Op basis van de conclusies werd in 2024 verder juridisch afgetoetst welke mogelijkheden er waren om de problemen aan te pakken.
Enorme instroom
Uit onze studie blijkt dat de meerderheid van de kinderen die in Ottenburg naar school gaat, niet in onze gemeente woont. Gemiddeld 80% van de instappers in Ottenburg woont niet in Huldenberg. Die resultaten zijn heel afwijkend van die van andere scholen en van het Vlaamse gemiddelde (ca. 20%). De instroomcijfers vertonen bovendien een stijgende trend en liepen in het schooljaar 2023-2024) op tot 89% van de instappers die niet in Huldenberg wonen.
Grote uitstroom
We onderzochten ook waarom er weinig leerlingen uit Ottenburg zelf in GBS De Letterboom zijn ingeschreven. In de deelgemeente Ottenburg wonen behoorlijk wat kinderen (gemiddeld een 23 instappers/jaar met domicilie in het dorp). Toch gaat het merendeel daarvan niet in de eigen (deel)gemeente naar school.
Ongeveer 60% van alle kinderen die in Ottenburg wonen, stappen in een school buiten de gemeente in (gemiddeld 14 per jaar).
Deze kinderen met domicilie in Ottenburg gaan naar alle waarschijnlijkheid in Wallonië naar school. Dit kunnen we afleiden uit de geografische ligging en het aantal kinderen dat in Wallonië op school is ingeschreven met domicilie in Huldenberg. Dat cijfer stemt overeen met het aantal kinderen uit Ottenburg dat uitstroomt (ca. 60% van alle kinderen op instapleeftijd die in Ottenburg wonen).
De andere Ottenburgse kinderen kiezen hoofdzakelijk voor GBS De Letterboom. Dat gaat over gemiddeld 6 instappers per jaar. Daarvan is gemiddeld één derde Franstalig.
Een kleine fractie van de kinderen die in Ottenburg wonen, gaat in Sint-Agatha Rode (gemiddeld 1,7 instappers per jaar) of Huldenberg (gemiddeld 1,5 instappers per jaar) naar school.
Evenwicht tussen vraag en aanbod
Op basis van al de studiegegevens kunnen we afleiden welke soort school het dorp Ottenburg eigenlijk nodig heeft:
1. We stellen vast dat de uitstroom uit Ottenburg vooral te maken heeft met de Franstaligheid van de kinderen in het dorp zelf en minder met het feit dat de inwoners de school zelf te Frans vinden. (58%):
De conclusie is dus dat de schoolcapaciteit veel te groot is om ze gevuld te krijgen met Nederlandstalige kinderen. Het aanbod van het aantal plaatsen is veel groter dan de lokale vraag. Er blijven dus veel plaatsen beschikbaar (Van 48 beschikbare plaatsen zijn er 38 niet in te vullen plaatsen vanuit Ottenburg tegenover maximaal 10 geïnteresseerden. Die 10 zijn dan 6 kinderen met domicilie in Ottenburg die al voor GBS Ottenburg kiezen en dan nog 3 à 4 kinderen met domicilie in Ottenburg die nu uitstromen naar Overijse of naar andere scholen in Huldenberg.).
2. Die situatie zet de deur open voor kinderen die van elders komen. De geografische positie van GBS De Letterboom trekt veel kinderen aan van over de taalgrens. 80% stroomt in hoofdzakelijk vanuit gemeenten uit Wallonië.
3. Een derde vaststelling is dat die grote instroom vanuit Franstalig België in combinatie met een gedeelte Franstalige leerlingen met domicilie in Ottenburg (ca. 1/3 instappers met domicilie in Ottenburg heeft Frans als thuistaal.) leidt tot vergaande verfransing van de school.
De kinderen in de school van Ottenburg:
Conclusie
We vullen nu vooral een school met leerlingen die hier niet wonen.
Meer (Nederlandstalige) kinderen uit Ottenburg aantrekken in GBS De Letterboom om de taalbalans recht te trekken, is ook onwaarschijnlijk, zo niet onmogelijk aangezien dat potentieel er nauwelijks is.
De schoolraad van 18 december 2024 gaf het volgende advies: gunstig advies mits behoud van de jobs van de leerkrachten.
De leerkrachten werden op de hoogte gebracht van de studie en het voorstel van beslissing op 3 december. In de twee weken nadien heeft de directrice individuele gesprekken gevoerd met alle leerkrachten. Al hun bezorgdheden werden gecapteerd in bijlage '20241216_reacties_leerkrachten'.
Een graduele afbouw van de capaciteit van GBS De Letterboom in Ottenburg is gewenst.
Het is tijd om deze situatie niet verder over de limieten te pushen, zodat we ons personeel kunnen behouden én de situatie opnieuw in de hand krijgen. Zo kunnen we voor elke betrokkene (personeel, leerlingen, ouders en inwoners van het dorp) een werkbaar klimaat realiseren.
De instroomcijfers van niet-Huldenbergse kinderen vertonen een stijgende trend en liepen in het schooljaar 2023-2024 op tot 89%. Het is als gemeente moeilijk te verantwoorden om de grootte van een school te verantwoorden waar maar 1 op de 9 kinderen in de gemeente zelf woont.
Het wordt moeilijker om nog kwaliteitsvol Nederlandstalig onderwijs te organiseren, omdat de voertaal in vergaande mate Frans is en het Nederlands in deze school ook niet opgevoerd kan worden als ‘gemeenschappelijke taal’, hetgeen wel kan in scholen waar een grote verscheidenheid aan vreemde talen wordt gesproken.
Aangezien we nauwelijks meer (Nederlandstalige) kinderen uit Ottenburg kunnen aantrekken, moeten we eerder minder (Franstalige) kinderen van buitenaf aantrekken. Dat kan door het aantal beschikbare plaatsen in de school te beperken. Als we dat doen mét behoud van het reeds geldende afstandscriterium bij inschrijving (wie het dichtst bij de school woont, krijgt voorrang), dan verzekeren we dat kinderen die in Ottenburg wonen, een vaste plek op school zullen hebben.
Dat heeft een gunstig effect op de belasting van de school- en verkeersinfrastructuur én op de balans tussen NL en FR op school.
Het gemeentebestuur is van mening dat de school er is voor kinderen die in Ottenburg wonen, los van de moedertaal. Wel moet het evenwicht meer hersteld worden om kwaliteitsvol Nederlandstalig onderwijs, dat er voor alle duidelijkheid tot op de dag van vandaag nog steeds is, te kunnen blijven geven.
Hoe gaan we dat realiseren?
Elk kleuterniveau/leerjaar gaat geleidelijk van 48 leerlingen naar 24 leerlingen. Vanaf schooljaar 2025-2026 zal er telkens één klas geschrapt worden.
Het aanbod van het aantal plaatsen zal nog steeds groter zijn dan de gemiddelde vraag vanuit Ottenburg: in theorie zijn er gemiddeld 23 instappers per jaar met domicilie in Ottenburg voor een school met 24 plaatsen per jaar. 14 kinderen van die 23 gaan nu gemiddeld in Wallonië naar school. Leerlingen die dichter bij de school wonen, krijgen voorrang bij de inschrijvingen.
We houden vast aan 24 plaatsen, omdat onze ervaring leert uit andere scholen, zoals GBS in Sint-Agatha-Rode, dat dat aantal een ideaal werkevenwicht creëert tussen inzetbare leerkrachten en schoolbezetting, met een marge in het lerarenkorps voor zorgleerkracht(en) en voldoende financiële ondersteuning.
Voor het vullen van de 24 plaatsen kijken we in de volgende volgorde naar:
Welke gevolgen heeft deze capaciteitsreductie?
Voor de infrastructuur en het dorp:
Artikel 1:
De gemeenteraad beslist de capaciteit van GBS De Letterboom geleidelijk aan af te bouwen. De school zal in schooljaar 2025-2026 starten met het verlagen van de capaciteit van haar leerjaren van 48 leerlingen naar 24 leerlingen. De afbouw start in de onthaalklas in schooljaar 2025-2026. Elk daarop volgend schooljaar zal het daarop volgende klasniveau afgebouwd worden met 24 plaatsen. In het schooljaar 2034-2035 eindigt de afbouw met de reductie van het zesde leerjaar van 48 naar 24 plaatsen.
Artikel 2:
De gemeenteraad beslist dat deze afbouw van capaciteit in de volgende 10 jaar niet zal leiden tot ontslag van leerkrachten of ondersteunend gemeentelijk personeel.
Artikel 3:
De gemeenteraad bekrachtigt het aanmeldingsdossier MA22-13065 dat op 25 oktober 2024 werd ingediend bij het Vlaams Agentschap voor onderwijsdiensten om aan te geven dat er voor alle Huldenbergse scholen een capaciteitsbeperking zal ingevoerd worden voor het schooljaar 2025-2026.